فلسفه نذری دادن در ایام محرم
نذری چنانچه از اسمش بر می آید ؛ عهدی است که شخص ببا برآورده شدن حاجت خود آن را ادا می کند
نذری تنها مخصوص آیین مقدس اسلام نیست بلکه آنچه که از تاریخ برمی آید نشان از این سنت در دیگر ادیان الهی نیز هست
پیوند نذری دادن نشان از بزرگداشت و تعظیم شخصیت های محوری مورد توجه در آن آیین ها نیز هست. به عنوان نمونه می توان به نذر عمران نبی برای خادم شدن فرزندش در عبادتگاه نام برد
شاید بتوان نذرها را وسیله ای برای وحدت مسلمانان در ابتدای امر و سپس وحدت یکتاپرستان و کفرستیزان دانست
نذورات در بین مسلمانان در ایام مختلفی وجود دارد که ماه محرم از ایامی است که نذریهای زیادی در آن ادا می شود؛ آیین نذری دادن به عزاداران امام حسین(ع) سنتی دیرینه و پسندیده در میان اکثر مسلمانان و به خصوص شیعیان دنیاست که در کشورمان رواج بیشتری دارد و شب و روز تاسوعا و عاشورا به اوج خود می رسد.
نذری دادن در جامعه ایران را می باید یکی از صور نهادینه برای تبلور جهان بینی و نظام اعتقادی شیعه دانست.
دادن اطعام و نذری در چندصد سال پیش شیوه‌ی شیعیان برای مقابله با ستم‌های امویه و بنی‌عباس بوده و‌در حقیقت برای حفظ هویت شیعیان صورت می‌گرفت,در عزاداری های محرم برخی از ارامنه و زرتشتیان به حضرت ابوالفضل(ع) و اباعبدالله الحسین(ع) ارادت ویژه ای دارند و هر ساله از قند و چای هیئتهای مسلمان گرفته تا چند رأس گوسفند نذر می کنندو در این مراسم معنوی شرکت می کنند.
بیشتر این نذریها به صورت طبخ غذا و پخش آن میان مردم و عزاداران امام حسین(ع) است، به علاوه توزیع غذا در دسته ها و هیئتهای مذهبی در این ایام معمول است.
ما با نذری خوردن به کسی که نذری به نام اوست احترام می گذاریم وچون او نزد خدا محترم است موجب می شود که خداوند هم به ما توجهی کند.یکی از علما می فرمود:اگر در مجلس امام حسین (ع) شرکت کردی وبرایت چای آوردند آن چای را بنوش که دوای هر دردی است .چرا که نام امام حسین برآن است.
در بحارالانوار در این زمینه نیز روایتی از امام حسین علیه السلام ذکر شده که فرمودند :
"همانا خداوند ما را برگزید و گروهی را برای ما برگزید تا یاریمان کنند و به سبب شادی ما شاد باشند و به خاطر حزن ما اندوهگین باشند و اموال و جان هایشان را در راه ما بذل کنند. آنان از ما و به سوی ما هستند"
نذری و نذری دادن یاد آوری کننده ارزشهای اجتماعی نظیر برابری، تعاون، اتحاد، نظم، تعادل و توازن است؛ همکاری مردان و زنان برای نذری دادن و در کنار هم بودن آنها هنگام طبخ نذری، نشانه همراهی آنان در همه شرایط و زمان هاست
مراسم نذری دادن مملو از ارزشهای انسانی و اسلامی است که در کنار همیاری و دوستی مردم، نشان دهنده فرهنگ، آداب و رسوم و عقاید و سنتهای ماست و نشانه هایی از عواطف –احساسات و یکدلی مردم و شریک بودنشان در عزای سرور و سالار شهیدان است.
صحنه هم زدن غذای نذری، از آن خاطره هایی است که هیچ وقت از خاطر نمی رود آن لحظه، انسان رازی در دل دارد که با امام(ع) و خدای خود در میان می گذارد و به نیت بر آورده شدن، نذری را هم می زند؛ اما شاید ویژگی اصلی این اتفاق، یعنی بار گذاشتن دیگی برای تعداد زیاد که به دلیلی مشترک و برای عرض ارادتی جمع شده اند، در این است که برای این مهمانی، نه کسی دعوت می کند نه کسی انتظار دعوت شدن دارد. نذری یک بهانه خوب برای با هم بودن است
یکی دیگر از فواید نذری جمع شدن همه اعضای فامیل به بهانه کمک کردن برای آماده سازی نذری است که این هم از دیگر زیبایهای این سنت الهی است.
ادای نذر موجب اجتماعی شدن و درونی کردن ارزش ها و اعتقادات دینی -تقویت باور های جمعی- تقرب بیشتر به خدای متعال و تعظیم شخصیت های اهل بیت پیامبر نور و رحمت و فعالیتی آیینی است که روز به روز گسترش بیشتری می یابد
در موارد بسیار نذری را که افراد ادا می کنند، نذری بوده است که نسل های گذشته بر ذمه خود گذاشته بودند و نذورات یاد کردن گذشتگان و پیوند با گذشته نیز هست
معروفترین غذا برای نذری ماه محرم، قیمه است عدس پلو هم از نذری های قدیمی است
سادگی این غذاها نشانی از سادگی و بی آلایشی صاحب این روزهاست که ای کاش پس از محرم نیز در میان ما بماند
نذورات هر منطقه مطابق سنت ها و رسومات آن محله است در همدان نیز نذوراتی همچون قیمه پلو-عدس پلو –حلیم-سمنو-حلوازرده –خرما و شیر بین عزادران حسینی توزیع می شود
همدانی ها معتقدند که نذر هایشان را باید ادا کنند و کمتر خانواده ای را در استان همدان می یابید که نذری را در ایام محرم و صفر نداشته باشد و در این امر خیر شریک نباشد.